- Στα(έ)λ, Μαντάμ ντε-
- (Madame de Stael). Γαλλίδα συγγραφέας (Παρίσι, 1766-1817). Ανν-Λουίζ-Ζερμέν Νεκέρ, κόρη του βαρώνου Νεκέρ, τραπεζίτη του Λουδοβίκου 16ου, περισσότερο γνωστή με το όνομα του πρώτου της συζύγου βαρώνου Σταλ-Χόλσταϊν, πρεσβευτή της Σουηδίας στο Παρίσι. Δέχτηκε με συμπάθεια την Επανάσταση, αλλά το 1792 αναγκάστηκε να καταφύγει στην κατοικία της στο Koπέ, στη λίμνη της Γενεύης. Γυρίζοντας στο Παρίσι, δημιούρηγσε, γύρω στο 1795, ένα ονομαστό φιλολογικό σαλόνι. Η στάση της όμως, ολοένα και πιο εχθρική προς το Ναπολέοντα, την ανάγκασε να αυτοεξοριστεί πάλι στο Κοπέ, όπου συγκέντρωσε γύρω της ονόματα όπως του Κονστάν, του Σισμοντί, του Σλέγκελ. Τα έργα της είχαν και διατηρούν ακόμα σημαντική πολιτιστική αξία και μ’ αυτά η Σ. γίνεται φορέας του βαθύτατα ανανεωτικού πνεύματος που θ’ αποτελέσει τη βάση του ρομαντισμού. Υποδειγματικό είναι το δοκίμιο Η λογοτεχνία στις σχέσεις της με τους κοινωνικούς θεσμούς (1800), εμπνευσμένο από το Μοντεσκιέ, στο οποίο αναπτύσσει το αξίωμα, ότι οι μεγάλες εποχές της λογοτεχνίας αντιστοιχούν σε περιόδους ελευθερίας. Πιο σημαντικό έργο της είναι χωρίς αμφιβολία το Περί Γερμανίας, που κατασχέθηκε αμέσως μετά την εκτύπωση του το 1810 από το Ναπολέοντα και εκδόθηκε το 1813 στην Αγγλία. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου διαγράφονται οι βάσεις της ρομαντικής κριτικής: η Σ., πνεύμα κοσμοπολίτικο, υπερασπίζεται το ιδανικό μιας ευρωπαϊκής λογοτεχνίας που πρέπει να εμπλουτίζεται, με τις πρωτότυπες εθνικές εμπειρίες.
Η Μαντάμ ντε Στα(έ)λ, έργο του Φ. Ζεράρ.
Dictionary of Greek. 2013.